Geef het platteland een stem
We bevinden ons in een belangrijk verkiezingsjaar. Op 9 juni stemmen we op Europees, federaal en Vlaams niveau en op 13 oktober zijn de gemeente- en provincieraadsleden aan de beurt. De missie van de Landelijke Beweging, die honderdduizenden mensen op het platteland vertegenwoordigt, is om die mensen een stem te geven en daarmee beleidsmakers tot actie te inspireren. We zijn klaar om samen met beleidsmakers te blijven werken aan een solide toekomst voor onze land- en tuinbouw en bij te dragen aan een warm en zorgzaam platteland.
De organisaties binnen de Landelijke Beweging behartigen de plattelandsbelangen, ondersteunen de land- en tuinbouw én geven ook kinderen en jongeren een stem. Dat gebeurt enerzijds via belangenbehartiging en anderzijds door een uitgebreid aanbod van activiteiten, dienstverlening, zorg, vorming, sport en ontspanning. De uitdagingen die op de plank liggen zijn groot, maar het enthousiasme is dat ook. Daarom werden zoals in voorgaande verkiezingsjaren opnieuw concrete aandachtspunten geformuleerd die duidelijk aangeven wat de Landelijke Beweging op de politieke agenda wil zetten. Dit alles werd gebundeld in een nieuw politiek memorandum waar tienduizenden vrijwilligers en medewerkers lokaal mee aan de slag kunnen. Eén ding is zeker: als we dit sterk engagement kunnen koppelen aan een vastberaden overheidsbeleid, ligt er een stralende toekomst voor het platteland en onze land- en tuinbouwsector in het verschiet.
Vier haalbare dromen
We geloven sterk in de vrijheid van ondernemers en initiatiefnemers op het platteland om oplossingen te vinden. Samenwerking en respectvolle dialoog zijn daarin de sleutels tot succes. Het platteland zal de komende jaren een cruciale rol spelen bij het aanpakken van een aantal van onze belangrijkste uitdagingen. Om onze speerpunten hierin vast te leggen, heeft de Landelijke Beweging de voorbije periode aandachtig naar de stem van haar leden en vrijwilligers geluisterd. Daaruit kwamen vier heldere ambities naar voren, waar actief op zal worden ingezet. Vier haalbare dromen voor een duurzaam platteland, met een leefbare balans tussen dorpen en open ruimte.
Droom 1: Samenleven en zorgen voor elkaar
Lokale dorpsgemeenschappen zijn de lijm van onze samenleving. Daarom droomt de Landelijke Beweging van sterke, bruisende en duurzame dorpen. Een plaats waar mensen optimaal samen leven, samen werken, samen leren, samen ontspannen en samen voor elkaar zorgen. Het dorp verbindt mensen met elkaar. Er is tijd en ruimte om elkaar te ontmoeten en voldoende infrastructuur voor sport, spel en socioculturele activiteiten.
Een dorp verbindt mensen niet alleen met elkaar, maar ook met de lokale economie én bij uitbreiding met de wereld. De plaatselijke ondernemer zorgt voor diensten en producten terwijl basisdiensten zoals zorg en onderwijs lokaal verankerd zijn. Dit alles wordt overkoepeld door een doordacht mobiliteitsplan dat buurgemeenten met elkaar verbindt door bijvoorbeeld veilige fiets-, wandel- en ruiterwegen.
Tot welke doelgroep je zelf ook behoort, of welke zorgnood je ook hebt, kwalitatieve zorg in je nabije omgeving moet beschikbaar én betaalbaar zijn. Dorpen mogen geen slaapdorpen worden, maar hebben een dynamiek nodig die inspeelt op lokale noden en de veranderende tijdsgeest. Het platteland is de plaats waar de Landelijke Beweging actief is en haar rol opneemt. Maar dat kan ze niet alleen.
De koffie staat altijd klaar
Sandy Vanparys heeft met haar man een melkvee- en vleesveebedrijf in Torhout. De koffie staat bij hen altijd klaar en zelfs als de kan eens leeg zou zijn, is er snel een nieuwe gemaakt! “Ik doel daarmee op het warme gevoel dat iemand altijd ergens terechtkan. Dat vind ik zelf heel belangrijk. Het is in kleine buurgemeenten en dorpen van ontzettend groot belang om over ruimtes te beschikken waar mensen kunnen samenkomen. Verschillende mensen bij elkaar, de kinderen, activiteiten van verenigingen, ouderen die een kaartje willen leggen, een plaats om iets te kunnen vieren of om soms gewoon steun te kunnen vinden bij elkaar.”
Droom 2: Beperkte open ruimte in Vlaanderen behouden
Vlaanderen is al eeuwen een ideale plek om te wonen, te werken en voedsel te produceren. We zijn tegelijk ook al heel lang een van de meest verstedelijkte en versnipperde regio’s van Europa. Dit legt natuurlijk een grote druk op onze open ruimte, die van cruciaal belang is voor een kwalitatieve leefomgeving, maar ook voor de voedselproductie, de biodiversiteit, waterbuffering en koolstofopslag.
De droom is om voldoende open ruimte te behouden die plaats biedt aan betaalbare land- en tuinbouwgrond in een aantrekkelijk landschap met voldoende biodiversiteit. Dit kan ongetwijfeld gerealiseerd worden op een manier die de open ruimte behoudt en zelfs versterkt. Ruimte voor recreatie: fietsen, steppen, spelen, wandelen, paardrijden … dit alles met respect voor wie op het platteland woont en werkt. Dat staat garant voor recreatie in een mooie en veilige omgeving, waar het aangenaam vertoeven is.
De overgang van droom naar realiteit op het platteland vereist een slim ruimtelijk beleid dat alle belangen in evenwicht brengt: wonen, economie en landbouw, recreatie, natuur en bos. Het buitengebied moet worden afgebakend en goed beheerd om te voldoen aan de economische, maatschappelijke en ecologische noden van de samenleving. De afspraken die recent gemaakt werden omtrent aankopen voor natuur in agrarisch gebied zijn hier een mooi voorbeeld van.
Toekomst voor jonge boeren
Peter Coucke heeft een gemengd bedrijf met melkvee, varkens en thuisverkoop van aardappelen. “Ik hoop dat er naar de toekomst toe in Vlaanderen nog plaats is voor land- en tuinbouw. Plaats of open ruimte waar boeren en tuinders een verdienstelijk inkomen kunnen genereren en waar de prijzen zowel op het vlak van kosten als van landbouwgronden betaalbaar blijven. Een open ruimte waar de korte keten volgens mij heel belangrijk zal worden. Een plaats waar nog mogelijkheid is tot recreatie op een respectvolle manier en waar het plattelandsgevoel primeert en gewaardeerd wordt. Ik zou iedereen willen oproepen om dit jaar plichtbewust te gaan stemmen voor de toekomst van onze jonge land- en tuinbouwers.”
Droom 3: Voedselzekerheid voor iedereen
De Vlaamse land- en tuinbouwers zorgen voor veilig, betaalbaar en gezond voedsel. De land- en tuinbouwsector staat niet stil, maar evolueert mee met de veranderingen in de wereld en maatschappij. België en de Europese Unie zijn de belangrijkste afzetmarkten, met nadruk op onze buurlanden. De zorg voor veilig, betaalbaar en gezond voedsel blijft essentieel.
Bij ons worden land- en tuinbouwbedrijven uitgebaat door gezinnen en families, elk met hun eigen aanpak en verdienmodel. Het is net die diversiteit die ervoor zorgt dat de sector veerkrachtig en wendbaar is. Al deze gezinnen en families dragen bij aan voedselautonomie, creëren oplossingen voor diverse uitdagingen en zetten blijvend in op verdere verduurzaming. Het is de logica zelf dat de maatschappij land- en tuinbouwers hiervoor waardeert en eerlijke prijzen voor hun producten betaalt.
In een sterke agrovoedingsketen verdienen boeren een correcte prijs of vergoeding. Belangrijk hierbij is dat risico’s en meerwaarde eerlijk verdeeld worden. Een succesvolle land- en tuinbouwsector in Vlaanderen vereist betrouwbare overheden, vooral gezien de lange investeringscycli. Overheden moeten een kader creëren voor duurzame investeringen op lange termijn en kansen bieden aan jonge boeren. Het verduurzamen van de Vlaamse land- en tuinbouw blijft een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij economische, ecologische en maatschappelijke aspecten in balans moeten worden gehouden.
Eerlijk prijs voor onze producten
Wim Wyseur heeft twee jaar geleden het vleesvarkensbedrijf in Beselare overgenomen van zijn ouders. “Op het vlak van voedselzekerheid zijn we vandaag de dag in Vlaanderen verwend, maar dat is iets dat snel zou kunnen keren. De vergunning zijn nog steeds onduidelijk en de vergrijzing is een feit. Hopelijk betekent dit voor de varkenshouders van de toekomst dat er een mooie prijs kan betaald worden voor hun product. Al denk ik dat we de efficiëntie in de verwerkende industrie zeker niet uit het oog mogen verliezen.”
Droom 4: Klimaatverandering samen aanpakken
We leven in een regio met een gematigd klimaat, maar de gevolgen van de klimaatverandering worden ook hier duidelijk merkbaar. Om welzijn en welvaart te behouden, moeten we ons aanpassen aan de klimaatverandering en broeikasgasemissies verminderen. Ondanks het feit dat we met onze sector bij de meest klimaatvriendelijke landbouw ter wereld horen, blijft dit komende jaren toch een belangrijk aandachtspunt. Een krachtig, innovatief klimaatbeleid is en blijft essentieel voor de ontwikkeling van een sterke plattelandssamenleving.
Dit beleid moet zich richten op slim ruimtegebruik en een duurzame voedselstrategie van boer tot bord. Het moet acties versnellen om de klimaatverandering te verminderen en ons eraan aan te passen. Lokale voedselproductie en verduurzaming zijn cruciaal om een klimaatbewuste voedselstrategie te bevorderen. Ingevoerd voedsel biedt namelijk geen garantie voor klimaatvriendelijke productie.
In agrarische gebieden wordt veel water opgeslagen en nieuwe technologieën vergroten deze capaciteit. De land- en tuinbouwsector bewaakt de waterbeschikbaarheid met technologieën zoals druppelbevloeiing, waterzuivering en -hergebruik, en droogteresistente teelten. De klimaatverandering is een wereldwijde uitdaging waarbij de economie, het beleid én de individuele burgers verantwoordelijkheid dragen.
